Wolność to stan emocjonalny, w którym mamy dobre samopoczucie i odczuwamy przyjemne emocje, mimo doświadczanych porażek i trudnych wydarzeń. Nie jest łatwo wytłumaczyć dziecku czym jest wolność, a co dopiero wolność emocjonalna. Zatem przed nauczycielem stoi trudne zadanie, aby przybliżyć dzieciom ten stan emocjonalny. O wolności emocjonalnej można już rozmawiać z 5-6 latkami. Zatem niniejszy scenariusz można wykorzystać zarówno w pracy z przedszkolakami, jak i z dziećmi wczesnoszkolnymi.
Chcąc rozmawiać z dziećmi o wolności emocjonalnej, wskazane jest przybliżyć im pojęcie wolności w ogóle. Proponuję zajęcia o wolności emocjonalnej przeprowadzać w świecie zwierząt. Dzieci uwielbiają zabawy na świeżym powietrzu, więc można naszą grupę zaprosić do przedszkolnego lub szkolnego ogrodu. Zabierzcie ze sobą kocyki i sprzęt do obserwacji zwierząt, tj. lupy, lornetki itp. Jako wprowadzenie zajęć można przeczytać dzieciom opowiadanie autorstwa Edyty Zarębskiej pt. „Słoniczka Hela”, które ukazało się na łamach czasopisma „Małe Charaktery” wyd. maj 2023. Następnie, na przykładzie zwierząt wytłumacz dzieciom czym jest wolność. Opowiedz o tym, jak czują się zwierzęta żyjące w swoim naturalnym środowisku. Pozwól dzieciom obserwować zwierzątka żyjące w trawie, na drzewie, w kwiatach. Nasze maluchy w tym doświadczeniu nie tylko mają okazję poprzez doświadczenie poznać czym jest wolność, ale też rozwijają kompetencje społeczno-emocjonalne, szczególnie uczą się empatii, rozwijają ciekawość i wchodzą w nową rolę – obserwatora. Po powrocie do placówki można zaproponować dzieciom pracę plastyczną. Moja propozycja pracy plastycznej to autorski obrazek dziecka, będący ekspresją tego, co zobaczyło i doświadczyło w ogrodzie.
Szybko przekonasz się, że te zajęcia będą dla dzieci świetną zabawą i niezapomnianym doświadczeniem, za które będą ci wdzięczne. Tym bardziej, że wolność emocjonalna jest trudną dla dzieci kategorią emocjonalną do zrozumienia. Na etapie przedszkola treści te będą wyłącznie wprowadzeniem, luźnym zapoznaniem dzieci ze stanem wolności. Jednak dzięki tym zajęciom, w szkole będzie im łatwiej zrozumieć, czym tak naprawdę wolność jest.
Warto kontynuować zajęcia w innym środowisku zwierząt, niż ogród. Proponuję kolejne zajęcia o wolności przeprowadzić w lesie. Wycieczka do lasu, świata leśnych zwierząt to dopiero będzie gratka dla dzieciaków! Z pewnością w swojej grupie masz miłośników przygód i leśnych wędrówek, którzy wspaniale będą współpracować z tobą w tych zajęciach. Ale nie tylko, gdyż gwarantuję, że zaangażujesz całą grupę. Pamiętaj, aby zabrać ze sobą sprzęt do obserwacji zwierząt. W leśnym świecie zwierząt, porozmawiaj z dziećmi o wolności. Nawiąż do wcześniejszych zajęć w ogrodzie, wspomnij o emocjach. Zajęcia w lesie umożliwią dzieciom obserwowanie zwierząt, których nie spotkały w ogrodzie, m.in. wiewiórki, jeże, ptaki. Ze starszymi dziećmi łatwiej będzie można porozmawiać o emocjach zwierząt, jakie zaobserwowały, w kontekście wolności. Dla przedszkolaków niech to będzie po prostu świetna zabawa, mająca na celu obserwowanie zwierząt żyjących na wolności.
Ostatnim etapem cyklu zajęć rozwijających kompetencje społeczno-emocjonalne będzie wycieczka do ogrodu zoologicznego. Przed wycieczką porozmawiaj z dziećmi o wolności. Wytłumacz, że zwierzęta w zoo nie żyją na wolności, tak jak zwierzątka z ogrodu, czy z lasu. Ponownie, zaangażuj dzieci, aby obserwowały zwierzęta. Zachęć do refleksji na temat wolności i przypuszczalnie odczuwanych przez zwierzęta emocji.
Moja propozycja zajęć jest wstępem do kształtowania w dzieciach wolności emocjonalnej. Możesz ją potraktować jako inspirację, ale warto temat wolności utrwalać regularnie. Pamiętaj, aby zajęcia modyfikować w zależności od wieku i możliwości dzieci.
