Mindfulness dla dzieci – Co powinieneś wiedzieć o ćwiczeniach uważności

Strefa rodzica

Mindfulness dla dzieci – dla wielu rodziców to podejście jest wielką zagadką. I choć koncepcja ta w naukach psychologicznych funkcjonuje od lat 70. poprzedniego wieku, to w Polsce wciąż nie do końca wiemy, czy my, jako rodzice pod czujnym okiem nauczyciela jesteśmy w stanie wdrożyć mindfulness w codzienne wychowanie potomka, jego edukację i czynne praktykowanie przez niego uważności? W pełnym skupieniu, bez osądzania, bez zakłócających bodźców i bez zbędnej analizy obserwowanych treści. Mindfulness dla dzieci to skuteczne ćwiczenie umysłu potwierdzone wieloletnimi badaniami naukowymi. Nie są to przypuszczenia czy też niepotwierdzone przez specjalistów metody pracy z dziećmi w wieku szkolnym. To proces psychologiczny, który zostawia trwały ślad w mózgu, oddechu i emocjach dziecka. 

Chcesz dowiedzieć się więcej? Przeczytaj nasz artykuł: "Emocje dziecka: Jak pomóc je regulować?"

GŁÓWNE ZAŁOŻENIA TRENINGU UWAŻNOŚCI W PRACY Z DZIEĆMI I MŁODZIEŻĄ

Pierwsze Centrum Uważności założone przez amerykańskiego terapeutę powstało w 1979 roku w Massachusetts. Od tego czasu filozofia mindfulness zyskała wielu zwolenników. Jon Kabat-Zinn w swoich publikacjach podkreśla początkową trudność praktykowania uważności wynikającą z nieustannego rozmyślania jednostki o sprawach zewnętrznych, pomijając wewnętrzne potrzeby i doznania. Spychanie własnych myśli i doznań w toku ewolucji stało się po prostu codziennością. Podejście mindfulness to ,,czysta i zwykła świadomość tego, co się faktycznie wydarza nam i w nas w chwili obecnej, bez oceniania treści doświadczenia i osądzania obserwowanych zjawisk’’. Uważność to umiejętność kierowania swoją uwagą w sposób otwarty i elastyczny. To świadomość obecnego doświadczenia i ,,krążenie’’ wokół aktualnego, wąskiego pola, bez oceniania i szukania przyczyn danego zjawiska.

Mindfulness dla dzieci najlepiej obrazują konkretne korzyści (konsekwencje prowadzonych treningów), gdyż sama definicja początkowo może się wydać dla rodziców dość przytłaczająca. Co więc w praktyce oznacza dla dziecka systematyczny trening funkcji uwagi?

Chcesz lepiej poznać temat komunikacji z dzieckiem? Sprawdź nasz artykuł: Jak rozmawiać z dzieckiem o śmierci?


CELE I KORZYŚCI PRAKTYKOWANIA UWAŻNOŚCI U DZIECI W WIEKU SZKOLNYM:

  • Obniżenie napięcia emocjonalnego, samoregulacja wewnętrzna (kształtowanie odporności emocjonalnej).
  • Obserwacja trudnych uczuć i emocji (np. cierpienia, strachu, wstydu, złości, frustracji), nazywanie ich, zrozumienie i radzenie sobie z nimi.
  • Poznawanie siebie.
  • Redukcja stresu w szkole i przeciążenia emocjonalnego.
  • Minimalizowanie oddziaływania niepożądanych myśli.
  • Wyrabianie trwałego nawyku bycia świadomym.
  • Przeniesienie mindfulness na czynności życia codziennego.
  • Skupienie uwagi na aktualnie wykonywanej czynności, zadaniu szkolnym.
  • Zwiększona kreatywność, swoboda oraz niezależność w wykonywaniu działań i rozwiązywaniu problemów.
  • Dostrzeganie własnych, ukrytych potrzeb i stanów fizjologicznych.
  • Skuteczne dostosowywanie aktywności do indywidualnych możliwości.
  • Wzrost refleksyjności, minimalizowanie działań automatycznych (schematycznych).
  • Dostrzeganie własnych możliwości i potrzeb.
  • Większa satysfakcja z wykonywanych działań i przeżytych doświadczeń.
  • Wydłużenie czasu koncentracji nad jednym zadaniem.
  • Łatwiejszy powrót do kontynuowania czynności po przerwie spowodowanej oddziaływaniem bodźców dekoncentrujących.
  • Obniżenie poziomu lęku i objawów z pogranicza depresji.
  • Obniżenie wskaźnika wrogości.
  • Wzrost odczuwanej empatii, sympatii i poziomu integracji grupowej, ogólne pozytywne nastawienie wobec innych (w przypadku zajęć mindfulness prowadzonych w zespole).
  • Komunikacja własnych potrzeb.
  • Spadek liczby agresywnych reakcji i zachowań u dzieci i młodzieży.1

Czy na podstawie powyższych korzyści można wysunąć wniosek, że koncentracja na zewnętrznych aspektach nie jest przydatna w życiu człowieka? Absolutnie nie. Być świadomym przeżywanych doświadczeń i akceptować je to klucz do harmonijnego połączenia zewnętrznych aspektów i oczekiwań społecznych z wewnętrznymi emocjami i potrzebami dziecka. Regulacja zachowań to spokój podczas wykonywanych działań, większe skupienie i pewność siebie. 

PRAKTYKOWANIE UWAŻNOŚCI – TRENING MINDFULNESS DLA DZIECI DOSTOSOWANY DO ICH MOŻLIWOŚCI ROZWOJOWYCH

Kiedy najlepiej wprowadzić techniki odwołujące się do funkcji poznawczych dziecka? W jakim okresie rozwojowym ćwiczenia uważności przyniosą najlepsze rezultaty? Praktykowanie mindfulness w okresie późnego dzieciństwa (7 – 10 r.ż.) może okazać się bardzo pomocne w radzeniu sobie z wyzwaniami związanymi z kształceniem i trudnościami w kontaktach społecznych. Dzieci w wieku szkolnym wykazują wówczas intencjonalne kierowanie uwagi na konkretny bodziec lub aktywność. W tym okresie koncentracja uwagi ulega systematycznemu wydłużaniu się, co dodatkowo sprzyja praktykowaniu uważności.

Czy mindfulness dla dzieci to skomplikowana filozofia, która może nie przynieść rezultatów? Jeśli weźmiesz pod uwagę naszą naturalną tendencję do nieustannego wydawania ocen i kalkulacji, wówczas zrozumiesz, że myślenie przyczynowo – skutkowe, którym podąża człowiek od najmłodszych lat nie sprzyja uważności i skupieniu. Dlatego podejście mindfulness to nie tylko wyciszenie, medytacja i poprawa samopoczucia. Uważność to przede wszystkim stopniowe poznawanie siebie, swoich emocji i potrzeb. Wykwalifikowany pedagog po ukończonym kursie Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR) to wyższy poziom zdrowia psychicznego zarówno nauczyciela, jak i uczniów. Systematyczne przeprowadzanie ćwiczeń uważności może zmienić szkołę, w przyjazne miejsce, gdzie zrozumienie, empatia i wzajemny szacunek stanowią powszechność. Zwiększenie świadomości, radzenie sobie z emocjami i trudnymi sytuacjami to niezwykle ważne umiejętności dla dzieci w wieku szkolnym. Praktykowanie mindfulness dla dzieci to bez wątpienia jeden z istotnych kierunków pomocy współczesnej szkole w pokonywaniu wyzwań i trudności.

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI