Cyfryzacja i postęp technologiczny dały wiele nowych możliwości. Powstały nowe “zajęcia”, kanały przekazu i moda przekazywanych treści. Dzieci jako swoją karierę zawodową łączą z byciem youtuberem, a nie stolarzem czy finansistą, a obserwowanie poczynań internetowych wzorców stało się już normą i wyznacznikiem toku postępowania. Czy wiążą się z tym jakieś zagrożenia?
Idole dzieci – wzór czy antywzór?
Na samym początku warto przybliżyć genezę słowa idol. W czasach starożytnych oznaczał „obraz boga” i mimo że obecnie kojarzy się z czymś innym, to założenia tego określenia pozostały. Idol to postać, która jest dla kogoś autorytetem, wiąże się z fascynacją jednostek i uznaniem dla zachowania, wizerunku czy poczynań idola. Każdy fan chce być taki jak ON, zachowywać się jak ON, mieć życie jak ON i… często dąży do tego za wszelką cenę. Nawet jeśli fascynacja danym idolem nie jest przesadzona, czy może uchodzić za zrównoważoną, warto przyjrzeć się, kto tak naprawdę jest idolem naszego dziecka.
Idol dla dziecka – wybór licznych możliwości
Idolem może być superbohater, postać kreskówki, aktor, piosenkarz czy sportowiec. Jednak coraz częściej można zauważyć, że świat idoli poszerzył się o influencerów, którzy nie zawsze mają się „czym pochwalić”, a po prostu istnieją w internetowej przestrzeni. Wpływ otoczenia, moda i popularność wśród rówieśników może kształtować określonych idoli Twojego dziecka, a niekoniecznie być jego wyborem. Należy zatem szczerze porozmawiać ze swoją pociechą, aby ewentualnie móc interweniować lub pozwolić na rozwijanie jego osobistego fandomu bez obaw. W jaki sposób?
- Ustal: kto i dlaczego? Rozmowa pozwoli Ci poznać upodobania Twojej pociechy. Czy jej idolem jest aktor, piosenkarz, a może youtuber? Śmiało zapytaj, co w nim lubi i za co go ceni. Obejrzyj z nim kilka odcinków prezentowanych w sieci dziecięcego idola i zobacz dokładnie, czym zachwyca się Twoje dziecko.
- Co powiedzieć? Możliwych scenariuszy jest kilka. Być może Twoje dziecko lubi youtubera, który prezentuje własne covery znanych piosenek lub pokazuje, jak wybudować basen tanim kosztem. Takimi idolami raczej nie powinieneś się martwić. Prezentują oni własne, nieszkodliwe hobby i zamiłowania twórcy, które być może podziela Twoje dziecko. Ale co w przypadku, gdy dziecko przejawia fascynację tzw. patostreamerem, który z radością zrzuca lodówkę z 15 piętra wieżowca, chcąc się przekonać, jak będzie wyglądać po upadku lub zmusza innych do wykonywania kontrowersyjnych, uwłaczających godności lub niebezpiecznych czynności, które nagrywają i się z nich śmieją? Koniecznie zainterweniuj! Czasami dziecko nie zdaje sobie sprawy ze szkodliwości takich czynów, a Ty jako rodzic musisz mu je uświadomić i kształtować jego umiejętności społeczne. Nie krzycz i nie potępiaj, nawet jeśli to, co zobaczysz, może wywołać u Ciebie negatywne emocje. Postaraj się, by dziecko samo doszło do odpowiednich wniosków, zadając mu pytania np.: Jak sądzisz, co by się stało, gdyby ta lodówka spadła na kogoś, kto tamtędy przechodził? Albo Jakbyś się czuł, gdyby ktoś kazał Tobie tak się zachować, a następnie wyśmiewał Cię w internecie z tego powodu? Im bardziej zaangażujesz uczucia, a nie sam umysł dziecka, tym lepsze efekty przyniesie wasza rozmowa.
-
Czy to coś wartościowego? Czasami mogłoby się wydawać, że idole naszych dzieci nie robią nic złego i nie trzeba interweniować. Owszem, być może nie przejawiają i nie udostępniają patologicznych zachowań, ale czy robią coś dobrego? Czy jedyny ich wyczyn to telewizyjna egzystencja, a ukoronowaniem ich działań jest miano celebryty, czyli człowieka, który jest znany z tego, że jest znany? Takich osób piastujących miano idoli jest wiele. Prezentują swoje codzienne życie 24/7, które obejmuje życie w luksusie, przepychu i polega na organizowaniu imprez. Dziecko na ich podstawie może się uczyć, że prywatność nie ma znaczenia, że można bez konsekwencji robić głupie rzeczy i dokonywać złych wyborów oraz że najważniejsze są lajki i oglądalność w telewizji lub internecie. Jak się to może skończyć? W późniejszych etapach rozwoju frustracją, poczuciem porażki, depresją, brakiem odnalezienia się w normalnym, realnym życiu i szokiem, że nie jest się w stanie żyć na tak luksusowym poziomie, jak idol, pokazując się online. Tłumacz dzieciom, że to, co kreuje internet i TV nie zawsze jest prawdziwe, a osoby, które bezwartościowo trwonią czas i pieniądze, nie są godnymi idolami do naśladowania. Oczywiście nie chcemy demonizować influencerów czy innych osób zarabiających w internecie. Równie kłopotliwe jest zamiłowanie dziecka do negatywnych postaci z filmów czy kreskówek i zgodnie z powyższymi wskazówkami należy dostosować je do indywidualnych potrzeb.
-
Powiedz, kto był albo jest Twoim idolem. Jeśli liczysz na szczerość ze strony dziecka, sam też wyznawaj tę zasadę. Opowiedz, kto w przeszłości Ciebie zachwycał i dlaczego. A co jeśli zauważysz, że Twoja pociecha lubuje się w rzeczach, w których nie widzisz nic złego, ale wiesz, że będzie to źle odebrane przez otoczenie lub „pedagogiczno-psychologiczny” świat? Być może się zastanawiasz: Lubię metal, rock – dlaczego moje dziecko nie “może” podzielać moich upodobań? Czy za wszelką cenę muszę udawać, że tak nie jest? Pochodzimy z różnych kręgów społecznych, kulturowych i sami różnimy się między sobą. Bycie rodzicem automatycznie nie pozbawia nas wcześniejszych upodobań czy pasji i wcale nie trzeba z nich rezygnować. Jednak pamiętaj, że wszystko, co robisz, ma wpływ na Twoje dziecko. Być może głośna muzyka Heavy Metalowa nie wywołuje u Ciebie agresji czy niepokoju, a jest antydepresantem po ciężkim dniu w pracy. Niestety umysł dziecka funkcjonuje inaczej, a gwałtowne, przerysowane bodźce mogą wpływać na niego destrukcyjne. To dojrzałość nerwowa i emocjonalna, a także przyswojenie sobie zasad społecznych sprawiają, że jesteśmy bardziej odporni na ewentualne negatywne wpływy „mocnych idoli”. Dziecko dopiero się tego uczy. Może warto pomóc dziecku znaleźć idola, który będzie dostosowany do jego wieku i potrzeb? Na konkretne brzmienia czy zachowania przyjdzie jeszcze czas, jednak wtedy będziesz mieć pewność, że Twoja pociecha będzie w stanie odpowiednio reagować na prezentowane treści i idoli, którzy są w Twoim kręgu zainteresowań.
-
Idol nie zawsze jest taki, jak myślimy. Jeśli Twoja pociecha ma idola, koniecznie uświadom ją, że nie jest w stanie poznać go w 100%, a fascynuje go tylko powierzchowny, wykreowany wizerunek. Poznać kogoś możemy, dopiero gdy z nim przebywamy, a w przypadku gwiazd nie jest to możliwe. Dlaczego podkreślenie tego jest tak istotne? Niekiedy mocna fascynacja idolem maskuje problemy z pewnością siebie dziecka. Szuka wzorca, który jest idealny i mu imponuje, ale jeśli zrozumie, że każdy ma swoje słabości, łatwiej będzie mu zaakceptować własne niedociągnięcia.
Pamiętaj, że idole Twojej pociechy mogą zmieniać się co tydzień, ale jako jego opiekun powinieneś o tym wiedzieć, dlatego niezbędna jest wymiana myśli z dzieckiem. Nie chodzi o stałe policyjne śledztwo, a przyjacielsko-rodzicielskie relacje, gdzie pociecha może śmiało mówić o wszystkim, co czuje i co lubi. Dzięki temu będziesz mógł interweniować, gdy dziecko zafascynuje się destrukcyjnym wzorcem i nim zacznie go naśladować. Ważne jest również, aby uświadomić sobie jako rodzic, że idol dziecka nie zawsze musi mieć naszej aprobaty czy sympatii. Dziecko może mieć całkowicie inną osobowość i upodobania niż my, ale jesteśmy odpowiedzialni za jego prawidłowy rozwój i stan emocjonalny. Jeśli zatem idol pociechy przejawia “wartości, wykonuje sensowne czynności lub działania i sprawia, że nasze dziecko motywuje się do działania lub spełniania marzeń”, nie musimy się martwić.
Chciałbyś dowiedzieć się więcej? Koniecznie przeczytaj artykuł: Jak rozmawiać z dzieckiem o śmierci?
Bibliografia:
- Idole naszych dzieci | Newsweek, Maja Gawrońska, Współpraca Bartosz Janiszewski, Jarosław Murawski.
- Idol wychowuje mi dziecko | Newsweek, Maja Gawrońska.
- Rozwój nastolatka Wczesna faza dorastania, Konrad Piotrowski, Beata Ziółkowska, Julita Wojciechowska.
- Medialne autorytety młodych, ks. Andrzej Zwoliński.
- Autorytety. Idole, pozory, eksperci i celebryci, Paweł Piórkowski.
