„Człowiek honorowy to bohater” – tak określił przejawianie honoru pewien siedmiolatek i nie ma co ukrywać: trzeba przyznać mu rację. Jednak pojęcie honoru ma bardzo obszerne, głębokie i uzależnione od okoliczności znaczenie. Istotne jest zatem, by nasza pociecha poznała szerszą definicję tego słowa. Dlaczego? Honor czy honorowe postępowanie jest nieodłącznym elementem naszego życia. Przymiot ten niejako wskazuje nam drogę postępowania i zachowania się w konkretnych sytuacjach oraz współgra z takimi przymiotami jak sumienie, empatia czy etyka moralna. Dokładna definicja honoru obejmuje postawę, która łączy w sobie silne poczucie własnej wartości z wiarą w wyznawane zasady. Naruszenie tych wartości wiąże się z różnymi konsekwencjami. Wykluczeniem społecznym, wyrzutami sumienia, czy brakiem wiarygodności. Wszystko zależne jest od kultury, narodowości i środowiska, w jakim się wychowujemy lub obracamy.
Potrzebujesz wskazówek dotyczących życia z partnerem z ADHD? Nasz artykuł: "Twój partner ma ADHD - co robić?" jest do Twojej dyspozycji!
Po czym poznać człowieka honoru?
Jeśli zastanawiasz się, jak wytłumaczyć dziecku co to jest honor, najpierw przeanalizuj swoje postępowanie. Dzieci ucząc się nowych pojęć, automatycznie szukają ich realnych odpowiedników, a te znajdują w rodzicach i opiekunach. Jeśli w Twoim postępowaniu odnajdą „rysę wizerunkową” to, czego ich uczysz, mogą uznać za mało ważne albo całkowicie zignorować lekcję. Zadbaj zatem, by dawać dziecku dobry wzór, a jeśli widzisz, że coś mógłbyś ulepszyć, szczerze powiedz o tym dziecku. Dobrym sposobem przyswajania pewnych pojęć jest otwartość. Możesz powiedzieć: Chciałbym poprawić swoje postępowanie w pewnych kwestiach. Może mi w tym pomożesz i zrobisz to razem ze mną? Takim sposobem upieczesz dwie pieczenie na jednym ogniu. Dziecko będzie miało poczucie misji i chęci wspierania Cię, przejawiając konkretną cechę, a jednocześnie pokażesz na własnym przykładzie, że człowiek honorowy potrafi przyznać się do błędu. W końcu bycie honorowym nie wiąże się z doskonałością.
By ułatwić dzieciom zrozumienie w praktyczny sposób, czym jest honor, zwróć uwagę, że łączy się on z innymi wartościami. Co zatem towarzyszy jeszcze honorowej postawie?
Człowiek honoru jest uczciwy – jeśli w sklepie ekspedientka wydała Ci za dużo reszty, pokaż dziecku, że człowiek honorowy nie wykorzystuje okazji. Podkreśl, że należy zwrócić nadwyżkę omyłkowo wydanych pieniędzy. Możesz też wskazać, że uczciwe, honorowe postępowanie nie dopuści do ściągania podczas testu czy kartkówki. Naucz pociechę, że uczciwe osiąganie sukcesów daje o wiele większą satysfakcję.
Człowiek honoru broni niewinnych – zapewne Twoje dziecko niejednokrotnie spotka się na swojej drodze z dziecięcymi prześladowcami. Przemoc czy dokuczanie wśród najmłodszych niestety jest częstym zjawiskiem, ale kluczową rolę odegra tu reakcja Twojego dziecka. Czy stanie w obroni słabszych? Czy zainterweniuje i poprosi kogoś starszego o pomoc? A może poda pomocną dłoń ofierze i wesprze ją emocjonalnie? To jaką drogę wybierze, zależy od Twojego przekazu, czym jest honor i jak należy go używać.
Człowiek honorowy walczy o wyznawane wartości – dobre rozumienie honoru sprawi, że Twoje dziecko nie da się ugiąć pod presją otoczenia. Ludzie przejawiają zróżnicowane zasady i wartości. Niekiedy rezygnują z nich na rzecz akceptacji i popularność wśród osób, na których im zależy. Jeśli jednak Twoja pociecha będzie obstawać przy swoich wartościach, automatycznie będzie szukała towarzystwa ludzi, którzy je docenią lub zaakceptują. Nie będzie się zmieniała „na siłę”, pod wpływem innych. Taki sposób przejawiania honoru sprawia, że człowiek budzi szacunek i zaufanie, a także często okazuje się być świetnym liderem.
Człowiek honoru jest człowiekiem czynu – wyjaśnij dziecku, że osoba honorowa działa, a nie tylko o tym mówi. Ja bym zrobił to na jego miejscu, albo tamto – takie zdania mówią osoby, które chcą uchodzić za honorowe, ale niekoniecznie takie są. Honor sprawia, że człowiek może opowiedzieć o swoich dokonaniach, a nie hipotetycznych reakcjach.
Człowiek honoru dba o równe szanse – do człowieka honorowego nie pasuje powiedzenie „po trupach do celu”. Dba, aby rywalizacja między nim a drugą osobą była uczciwa i nie jest ważne czy chodzi tu o bycie najlepszym uczniem w klasie, walka o awans w pracy czy partię szachów.
| Przeczytaj także: Jak wytłumaczyć dziecku, co to jest szacunek? |
Kiedy i jak?
Skoro mamy już dobre podstawy do wyjaśnień pojęcia honoru, to kiedy i w jaki sposób przystąpić do działania? Im wcześniej, tym lepiej. Postawa honorowa to kształtowanie osobistej i społecznej osobowości. Dziecko na każdym etapie życia będzie rozwijać swój honor w praktyce i pojmować jego sens w zależności od jego poziomu intelektualnego i w miarę dorastania.
Wykorzystuj jako wyjaśnienie historie rodzinne i opowiadania, gdy razem spędzacie czas. Czytaj dziecku książki „z morałem”, gdzie honor jest dobrze podkreślony. Nasza kultura jest wręcz napakowana honorowymi postawami, począwszy od historycznych królów polskich po dzielnych obrońców wojennych. Opowiadając anegdoty o postępowaniu tych postaci, nie tylko wyjaśnisz wartość honoru dziecku, ale w naturalny sposób przyswoisz mu historię kraju, co będzie dodatkowym bonusem. Nie zapominaj o własnych doświadczeniach czy doświadczeniach innych członków rodziny. Dzięki temu dziecko będzie mogło porównać kilka honorowych postaw i złożyć je w spójną całość, tworząc swój indywidualny wizerunek honoru, poparty solidnymi podstawami.
Chcesz wiedzieć więcej na temat komunikacji z dzieckiem? Sprawdź artykuł: Jak rozmawiać z dzieckiem o śmierci?
