Oglądanie telewizji – w tym bajek – jest jedną z najpopularniejszych metod spędzania wolnego czasu przez dzieci, jednak w ich przypadku niezmiernie ważny jest umiar. Dlaczego? Z kilku powodów. Po pierwsze bardzo łatwo o uzależnienie od telewizji, a walka z nim jest niezwykle trudna zarówno dla samego dziecka, jak i rodzica. Po drugie długi czas spędzony przed telewizorem może zakłócać cykl dobowy snu dziecka, wzbudzać jego niepokój, hamować jego naturalny instynkt poznawczy świata np. poprzez czytanie książek, zabawę na łonie przyrody i znacząco upośledza umiejętności nawiązywania kontaktu z otoczeniem. Ale to nie wszystko. W efekcie nadmiernego oglądania bajek zauważa się u dzieci opóźnioną mowę lub zaburzenia koncentracji. Widząc, ile niebezpieczeństw może powodować „zwykłe oglądanie bajek” z niepohamowaną częstotliwością, zastanówmy się co zrobić, by z tym walczyć.
Za dużo bajek? – Wprowadź nowe zasady
Zmiany panujące w domu mogą przyczynić się do tego, że maluch przestanie przesiadywać non stop przed telewizorem. Od czego zacząć?
- Wyłącz telewizor lecący w tle. Niekiedy podczas codziennych czynności jak szykowanie posiłków czy szykowanie się do pracy, włączamy telewizor, którego nikt nie ogląda, a zamiast tego szumi w tle. Niestety dla dzieci to i tak bardzo silny bodziec, który uniemożliwia im skupienie się. Poza tym, każde dziecko zwraca uwagę na zachowania rodziców. Jeśli zatem chcemy, by nasze dziecko poszło na „bajkowy odwyk”, sam upewnij się, że potrafisz funkcjonować, przy wyłączonym telewizorze.
- Ustal limit czasowy. Zakazanie z dnia na dzień oglądania telewizji dziecku, które do tej pory non stop ją oglądało, może być terapią szokową i niekoniecznie korzystną. Zamiast tego wprowadź nowe ramy czasowe, w których dziecko może oglądać bajki. Po tym czasie egzekwuj ich wyłączenie. Dzięki temu maluch stopniowo będzie się oswajał z nową codziennością.
- Unikaj bajek na dobranoc. Mimo że wieczorynki czy dobranocki były oczywistym pożegnaniem z dniem, najlepiej, jeśli pociecha obejrzy swoją bajkę na dwie godziny przed zaśnięciem. Dlaczego? Jej układ nerwowy zdąży się wyciszyć i skupić na spokojniejszych bodźcach. Niebieskie światło, które emituje telewizor, znacząco utrudnia zasypianie.
- Zaplanuj wspólny czas. Jeśli chcesz, by Twoja pociecha nie oglądała przez cały dzień bajek, musisz zaofiarować jej coś atrakcyjniejszego. Wspólna zabawa, wyprawa do zoo albo na basen może być ciekawą odskocznią. Oczywiście atrakcje nie zawsze muszą wiązać się z wyjściem. Możecie stworzyć własne gry planszowe albo skorzystać z gotowych rozwiązań, dostępnych w dziale edukacyjnym. Dostosuj gry i ich stylistykę do wieku dziecka, a odkryje ono radość z odmiennej aktywności niż oglądanie telewizora.
- Pokaż piękno książkowych bajek. Bajkę nie zawsze trzeba oglądać – pokaż dziecku, ile frajdy jest z czytania. Kup kolorowe opracowanie, wzbogacone kolorowankami lub naklejkami, które dodatkowo uatrakcyjnią czytanie. Bajki terapeutyczne dodatkowo mogą wesprzeć rozwój mowy lub nauczyć dziecko rozumienia emocji, łącząc w prosty sposób zabawę z nauką.
- Rozmawiaj. Dzieci przesiadują często przed telewizorem, bo nie mają z kim porozmawiać. Staraj się nawiązać z dzieckiem przyjacielską więź, dzięki czemu to TY jako rodzic/opiekun staniesz się atrakcyjniejszy niż telewizyjna bajka. W ten sposób dziecko nauczy się wyrażać swoje uczucia, myśli i zacznie kształtować zachowania społeczne.
- Wypady z rówieśnikami. Niekiedy Twoja pociecha może uciekać w świat bajek, bo nie potrafi nawiązać relacji z rówieśnikami. Sprowadzanie jej na „siłę”, dzieci sąsiadów by się nią bawiły, nie jest dobrym rozwiązaniem. Zamiast tego poszukaj półkolonii w waszej okolicy lub warsztatów artystycznych, gdzie dziecko będzie mogło rozwijać swoje umiejętności i nawiązać nowe znajomości w sprzyjających warunkach.
Oczywiście powyższe wypunktowania stanowią przykładową formę odzwyczajania dziecka od ciągłego oglądania bajek, którą możesz modyfikować i dostosować do Waszych potrzeb. Pamiętaj, że na początku nie będzie łatwo, a Twoje dziecko niekoniecznie będzie chciało współpracować. Jeśli jednak konsekwentnie będziesz dążyć do tego rodzicielskiego celu, z pewnością go osiągniesz, a w efekcie Twoja pociecha zacznie dostrzegać i doceniać rzeczy, które byłyby niemożliwe do zauważenia przy włączonym telewizorze.
Chcesz lepiej poznać temat komunikacji z dzieckiem? Sprawdź nasz artykuł: Jak rozmawiać z dzieckiem o śmierci?
Bibliografia:
- Kształtowanie umiejętności społecznych u dzieci – dlaczego jest ważne? - Małe charaktery, Wydawnictwo Forum Media.
- Zagrożenia medialne i telewizja w gronie dzieci i młodzieży, KOMUNIKATY I SPRAWOZDANIA Z BADAŃ / NiS 2017/2, Nr 62 / ISSN 1426-9899.
- Pandemiczny obraz świata dziecka zatraconego w telewizyjnej rzeczywistości, Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna Vol. 9 1 (17)/2021.
- Pozytywne i negatywne oddziaływanie telewizji na dzieci: wymiar pedagogiczny, Anna Grzywacka, Piotr Kowolik.
- Mózg przed telewizorem, Piotr Kossobudzki
- Wpływ telewizji na rozwój poznawczy dzieci poniżej 3. roku życia – przegląd badań, Inga Brzozowska, Iwona Sikorska
- Telewizja w codzienności dziecka przedszkolnego (raport z badań), Bożena Dusza.