Co robić, gdy psycholog nie pomaga Twojemu dziecku?

Strefa rodzica

Rodzicielstwo jest niezwykle pięknym, ale i wymagającym doświadczeniem. Indywidualne podejście i metody wychowawcze są kluczowe dla rozwoju pociechy, ale niekiedy nie obejdzie się bez wsparcia specjalisty. Co jednak zrobić, gdy zauważyliśmy, że psycholog nie pomaga dziecku, a jego plan terapeutyczny nie przynosi rezultatów? 

Psycholog nie pomaga – skąd te wnioski?

Psychoterapia to szczególna dziedzina nauki, która w dużej pomaga utrzymać zdrowie psychiczne w dobrej formie, skupia się na budowaniu relacji i rozumieniu własnych uczuć, co jest niezbędne w codziennym funkcjonowaniu. Okazuje się szczególnie pomocna w okresie dorastania i dojrzewania. Dzieci i młodzież nie zawsze potrafią radzić sobie z emocjami, przechodzą naturalne okresy buntu, niezrozumienia i poszukiwania własnej tożsamości – właśnie w takich momentach psychoterapia może okazać się „pomocnym wyciszaczem” negatywnych emocji i pomostem do odnalezienia równowagi emocjonalnej dziecka. Zajęcia z psychologiem mają również na celu zdiagnozowanie innych problemów pociechy np. z opóźnioną mową, dysleksją czy ADHD. Depresja u dzieci czy kształtowanie umiejętności społecznych to także elementy wymagające wsparcia psychologicznego. Jak zatem widzimy, psycholog to specjalista o szerokim spektrum działania i interwencji. 

Czasami jednak możemy mieć wrażenie, że psychoterapia nie pomaga, a w skrajnych przypadkach przynosi wręcz odwrotne rezultaty. Być może bijemy się z myślami, zastanawiając się, czy są to wyłącznie nasze obawy, czy może faktycznie psychoterapia nie działa. Jeśli należysz do tego grona rodziców, nie bagatelizuj swoich odczuć, a koniecznie je przeanalizuj! Nie musisz być specjalistą czy lekarzem, aby dostrzec nieprawidłowości lub niekorzystne metody działania. Warto jednak wniknąć w temat i postarać się obiektywnie przyjrzeć całemu procesowi psychoterapeutycznemu, aby niepotrzebnie nie ingerować przed „przełomem” rehabilitacyjnym.

Chcesz dowiedzieć się więcej? Przeczytaj nasz artykuł: "Emocje dziecka: Jak pomóc je regulować?"

Co jeśli psycholog nie pomaga? Kilka sygnałów alarmujących

Przede wszystkim nim udasz się do psychologa z dzieckiem, nie decyduj się na pierwszego-lepszego dostępnego w Twojej okolicy. Dobór terapeuty jest niezwykle istotny, gdyż od jego działań w dużej mierze zależy stopień postępów Twojego dziecka i trafna diagnoza. Na co zwrócić uwagę przy wyborze terapeuty, szerzej omówiliśmy w jednym z poprzednich artykułów: Jak wybrać terapeutę dla dziecka?

Oczywiście mimo naszych usilnych starań i zastosowaniu wskazówek, wybór terapeuty nie zawsze może być trafny, ale o tym można się przekonać dopiero po kilku lub nawet kilkunastu spotkaniach. Co jest alarmujące?

  1. Dziecko niechętnie chodzi na terapię. Oczywiście nie mówimy o początkowej fazie niechęci czy obawie przed zajęciami – takie reakcje dziecka są naturalne i mogą utrzymać się przez kilka sesji. Ważne jest jednak, czy terapeuta „przełamie lody” i znajdzie wspólny język z dzieckiem. Jeśli się to nie uda, nie dziw się, że terapia nie pomaga. Dzieci współpracują i otwierają się przed osobami, z którymi nawiązują więź i płaszczyznę porozumienia. Podobnie jest z resztą z dorosłymi. Oczywiście brak wspólnego porozumienia pomiędzy dzieckiem a psychologiem nie musi oznaczać, że jest on złym specjalistą. Jest człowiekiem, który ma własny charakter i temperament, które niekoniecznie mogą się zgrywać z osobowością pociechy. Jeśli zatem zauważysz ten problem, koniecznie zmień terapeutę. 
  2. Brak postępów. Przy tym podpunkcie jako rodzic lub opiekun musisz wykazać się szczególnym rozeznaniem i wnikliwością. Każda terapia jest inna podobnie jak dany problem czy dziecko. W jednym przypadku postępy psychoterapii można dostrzec po trzech spotkaniach, a w innym po pół roku regularnych zajęć. Istotne jest również dostrzeganie tych najmniejszych progresów dziecka – jeśli są, to terapia podąża w dobrym kierunku, a pociecha rozwija się i stara uporać z danym problemem w swoim tempie. Jeśli jednak możemy z czystym sumieniem powiedzieć, że nie widać żadnych postępów, pomimo zastosowania wskazówek psychologa warto zastanowić się nad zmianą specjalisty. 
  3. Nie konsultuje się z innymi specjalistami. Innym czynnikiem alarmującym, świadczącym, że psycholog nie pomaga Twojemu dziecku, jest jego ignorowanie trwającego problemu i brak konsultacji z innymi specjalistami. Może na przykład uważać, że opóźniona mowa wynika z blokad emocjonalnych i opiera na tym całą swoją terapię. Nim postawi taką diagnozę, powinien skonsultować się z logopedą, neurologopedą, laryngologiem, ortodontą itd. Niekiedy przyczyna opóźnionej mowy może być banalna, a nietrafiona diagnoza wynikająca z braku odpowiedniego wywiadu i badań może skutkować niepotrzebnymi spotkaniami lub co gorsza, pogłębianiem się problemów dziecka. 
  4. Na jedno kopyto. Terapia nie będzie efektywna jeśli każde zajęcia będą wyglądać tak samo. Te same zabawy, ćwiczenia i zadania z użyciem tych samych narzędzi dydaktycznych Nie tylko nie przyczynią się postępów dziecka, lecz także mogę je zwyczajnie znudzić. W rezultacie Twoja pociecha podczas terapii będzie błądzić myślami lub całkowicie się z nich wyłączy. Oczywiście powtarzanie czy utrwalanie niektórych prawidłowych wzorców, jakie chce wypracować terapeuta, wymagają powtórzeń, ale terapeuta powinien umiejętnie wykorzystywać do tego zamienniki zabaw czy narzędzi. 

Chcesz lepiej poznać temat komunikacji z dzieckiem? Sprawdź nasz artykuł: Jak rozmawiać z dzieckiem o śmierci?

Działaj stanowczo, ale celowo

Pamiętaj, że przeskakiwanie z jednego specjalisty na drugiego nie jest dobrym rozwiązaniem – wraz z każdą zmianą musisz się liczyć z opóźnieniem rezultatów terapii, ponownym wywiadem i diagnostyką oraz klimatyzacją dziecka do nowych osób i warunków. Niekiedy jednak takie działanie jest koniecznie i nie obawiaj się podejmować ostatecznych kroków. Bywa tak, że dopiero czwarty psycholog będzie „tym właściwym” w Waszym przypadku, a Twoja pociecha prawidłowo zareaguje na terapię. By nie podejmować jednak działań na próżno, bacznie obserwuj przebieg zajęć terapeutycznych – bądź na nich obecna/obecny jako bierny obserwator i unikaj czekania za drzwiami. Widząc, jak prowadzone są zajęcia i jakie starania podejmuje psycholog, będziesz wiedzieć, czy problem w terapii leży po stronie jej formy, czy może Twoja pociecha potrzebuje czasu, by się do niej przekonać. Ważne: Niektóre z zajęć mogą wymagać kontaktu sam na sam terapeuty z dzieckiem, ale mają one służyć swobodnemu wypowiadaniu się pociechy, która niekiedy może mieć do tego opory w Twoim towarzystwie. Nie oznacza to jednak, że taka forma ma obejmować cały okres terapii, zwłaszcza u młodszych dzieci. 

Śmiało zadawaj pytania specjaliście i nie bój się mówić o swoich obawach. Jeśli niechętnie na nie odpowiada i wyjaśnia swój program działania, przeanalizuj jego kompetencje. Tak, jak wspomnieliśmy, terapeuci i specjaliści to też ludzie, którzy są podatni na wypalenie zawodowe lub minięcie się z powołaniem. Niektórzy z nich wybrali taki zawód, ale niekoniecznie się w nim odnajdują. Poza tym lekarze i specjaliści muszą być stale na bieżąco z nowymi metodami leczenia, terapii i uzupełniać swoją wiedzę, co nie zawsze uwzględniają, bazując wyłącznie na tym, czego się nauczyli na studiach. Takie podejście bywa niebezpieczne i niekorzystne dla pacjenta, ale nie należy do rzadkości. Nie rezygnuj jednak z leczenia dziecka, skreślając wszystkich specjalistów. Znalezienie odpowiedniego czasem wymaga czasu i wielu wysiłków, co może być zniechęcające i nużące, ale warte zachodu.  

Miej zawsze na uwadze dobro pociechy, ale czasami uzbrój się w cierpliwość. Bywa tak, że dziecko robi postępy, po czym następuje moment ich braku. Może to jednak zwiastować dwie opcje: terapia nie przynosi już rezultatów i potrzebna jest modyfikacja planu leczenia z uwzględnieniem aktualnych potrzeb dziecka lub Twoja pociecha szykuje się do zrobienia milowego kroku, który wymaga od niej do tego dłuższego przygotowania. Mimo że może wydawać się to trudne do odgadnięcia, jest to możliwe. Nie wahaj się, jako rodzic czy opiekun, podejmować odpowiednich działań i dąż do współpracy z terapeutą, który skutecznie będzie wspierał rozwój Twojej pociechy!

Bibliografia:

  1. Skąd mam wiedzieć, że terapia mojego dziecka działa? Ono nie chce mi nic powiedzieć? Oh.me
  2. Możliwe przyczyny nieudanej psychoterapii u psychologa, Adam Zawielak.
  3. Kiedy przerwać terapię?. Czasem terapia nie działa tak szybko… | by Joanna Piekarska | Notatki terapeutyczne
  4. Mały pacjent i duże problemy - moje dziecko u psychologa – Centrum Dobrej Terapii.
  5. Dobra współpraca z rodzicami – jak to osiągnąć? - Czasopismo logopedyczne Forum Logopedy
  6. Jak efektywnie współpracować z rodzicami podczas terapii? Na przykładzie dziecka z ASD - Czasopismo specjalistyczne dla terapeutów - Terapia specjalna dzieci i dorosłych
  7. Współpraca i zaangażowanie rodziców - Beata Wnuk

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI