Umiejętność oszczędzania szczególnie przydaje się w dorosłym życiu. Dzięki racjonalnemu obracaniu pieniędzy można pozwolić sobie na zakup zachcianek, lepszej jakości przedmiotów lub przeznaczyć je na drogie podróże. Oszczędzanie pozwala nam również wychodzić z problemów i kłopotów finansowych lub może przyczynić się do przetrwania trudnego okresu gospodarczego. Oszczędzanie jest zatem niezmiernie ważne i często trudne. Umiejętności oszczędzania uczymy się całe życie, a im szybciej zaczniemy, tym lepiej. Dzieci w ten sposób mogą nauczyć się cierpliwości, wyczekiwania, szacunku do pieniędzy oraz podszkolić swoje matematyczne umiejętności i analizę korzyści.
Jak nauczyć dziecko oszczędzać krok po kroku
- nie wykład, a własny przykład – dzieci doskonale rejestrują i obserwują swoje otoczenie, a w szczególności rodziców. Słuchając Twoich porad na temat oszczędzania, podczas gdy sam masz z tym problem, szybko mogą stwierdzić, że nie jest to takie istotne. Chcąc wykazać im wagę tego pojęcia, możesz powiedzieć, w jaki sposób Ty odkładasz pieniądze. Oczywiście nie musisz zaznajamiać kilku czy kilkunastolatka, na jakie oprocentowanie masz ustawione lokaty. Wystarczy powiedzieć, że odkładasz je do banku, albo w bezpieczne miejsce.
- skarbonka – by zachęcić dziecko do oszczędzania, warto podarować mu skarbonkę. Nie musi to być tradycyjna „świnka”, gdyż na rynku mamy zatrzęsienie możliwości, jednak o wiele chętniej się oszczędza, wkładając pieniądze do ulubionej postaci czy superbohatera.
- kieszonkowe – by dziecko nauczyło się oszczędzać, musi mieć “źródło dochodu”. Określ wysokość kieszonkowego i jego częstotliwość. Niektórzy rodzice, chcąc nauczyć dzieci większego szacunku do pieniędzy i poczucia odpowiedzialności preferują sposób zarobkowego zbierania kieszonkowego np. za umycie roweru, lub posprzątanie garażu. Coraz częściej rodzice zachęcają pociechy do zarobku na rzecz dobra sąsiedzkiego poprzez oferowanie pomocy w wyprowadzaniu psów lub pracach ogródkowych wśród okolicznych mieszkańców. Bez względu, jaki model kieszonkowego wybierzesz, dostosuj go do Waszych możliwości i największych korzyści. Pamiętaj jednak, by nie nagradzać dzieci, ani nie dawać im kieszonkowego za uzyskanie pozytywnej oceny w szkole czy domowe obowiązki. Dziecko powinno rozumieć, że niektóre elementy życia są wpisane w standard codzienności i obowiązkowości, a pozytywna ocena sama w sobie jest zapłatą za trud przyswajania wiedzy.
- ustal reguły – wyjaśniając dziecku metody, formy i korzyści z oszczędzania przedstaw mu konsekwencje „frywolnego” wydawania pieniędzy. Ustal, że w chwili, gdy zbyt pochopnie zacznie wydawać swoje oszczędności, zmniejszysz wartość jego kieszonkowego lub całkowicie je wstrzymasz.
- zabawa i grafika – dzieci uczą się za pomocą zabawy. Na rynku jest wiele gier, które wspierają proces edukacji gospodarowania pieniędzmi. Możesz stworzyć autorskie gry i zabawy, lub narysować praktyczny schemat (jak ten poniżej), który regularnie będzie przypominał dziecku o wadach i zaletach oszczędzania.
- hierarchiczność – oszczędzanie polega też na analizie wydatków przez pryzmat potrzeb, możliwości i zachcianek. W tym celu zamiast skarbonki możesz wraz z dzieckiem przygotować trzy słoiki. Opiszcie je zgodnie z celami np. na grę, na przyszłość, na cel charytatywny. Warto też uczyć dzieci oszczędności, by pomagać innym. Dzięki temu uczą się empatii i lepiej dysponują swoimi środkami, zastanawiając się, na jaki cel je przeznaczyć w danym momencie.
- wspieraj i pozwól decydować – pomimo szczerych chęci może nastąpić moment, w którym dziecko nie będzie mogło się doczekać, by wydać uzbierane pieniądze. Być może zmieni zdanie dotyczące celu oszczędzania, albo stwierdzi, że zadowoli się tańszym odpowiednikiem. Wyjaśnij dziecku, że czekanie zawsze się dłuży, ale sprawia, że bardziej doceniamy daną chwilę czy rzecz. Jeśli mimo to Twoja pociecha chce rozdysponować swoim zaoszczędzonym budżetem, pozwól jej na to – nawet jeśli wiesz, że będzie mieć poczucie zawodu czy rozczarowania po pewnym czasie. Błędy czy podejmowanie złych decyzji bardzo szybko weryfikują światopogląd, nawet u kilkulatka.
- naucz się odmawiać – czasami jest tak, że dziecko wydając swoje oszczędności, prosi później rodziców, by kupili mu upragnioną zabawkę lub inną rzecz. Jeśli Twoja pociecha wydała swoje pieniądze lekkomyślnie, śmiało odmów i wyjaśnij, dlaczego to robisz. Dzieci widząc, że jednak nie “upieczą dwóch pieczeni na jednym ogniu” oraz będą musiały ponieść konsekwencje swojego działania, następnym razem bardziej przemyślą, na co wydać oszczędności.
- zrób listę – dzieci mają wiele pragnień i marzeń, dlatego pomóc dziecku stworzyć listę najważniejszych z nich. Spowoduje to, że będą w uporządkowany sposób dążyć do odhaczenia każdego z listy i osiąganie odpowiednich kwot oszczędnościowych będzie usystematyzowane.
Oszczędzanie to proces ciągły i wymagający samodyscypliny, dlatego nie oczekuj, że Twoje dziecko od razu stanie się mistrzem oszczędzania. Być może, zanim nauczy się oszczędzać minie sporo czasu, ale prędzej czy później dokładnie zrozumie wartość pieniądza i dzięki wczesnej nauce, będzie mądrze nimi gospodarować.
Bibliografia:
- Jak Wytłumaczyć Dziecku, Co To Jest Szacunek? Wydawnictwo Forum Media.
- Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy, Marta Rymer.
- Jak Nauczyć Dziecko Odpowiedzialności? Wydawnictwo Forum Media.
- https://od-grosika-do-zlotowki.junior.org.pl/upload/files/Trenerzy/Nauka%20oszcz%C4%99dzania%20od%20najm%C5%82odszych%20lat.pdf
- Problematyka Oszczędzania W Wierszykach I Rymowankach Członków Szkolnych Kas Oszczędności W Szkołach Podstawowych, Aleksandra Prus.
- Poradnik Warto Oszczędzać Listopad 2016, Związek Banków Polskich.
