Jak rozwijać wyobraźnię dziecka?
Wbrew pozorom wyobraźnia to nie tylko zmyślone historie i postacie, które odciągają od konfrontacji z realnymi problemami. Rozwijanie wyobraźni u dzieci ma zdecydowanie większą wartość. Sprawia ona, że dziecko jest w stanie kreatywnie podejść do rozwiązywania problemów, nie poddaje się w dążeniu do celu, potrafi dodać samo sobie otuchy w momencie, gdy nie ma obok rodzica lub przyjaciela. Dzieci o bogatej wyobraźni są odważniejsze, bardziej otwarte na otoczenie i mają większe poczucie własnej wartości. Można zauważyć, że mając bogatą wyobraźnię, łatwiej jest rozwijać uczucia i empatię, można zatem śmiało powiedzieć, że wpływa ona na kształtowanie umiejętności społecznych u dzieci.
Rozwój wyobraźni dziecka przebiega częściowo samoistnie, a częściowo jest uzależniony od otoczenia. Wyobraźnie należy pobudzać, „ożywiać”, aby mogła spełnić swoją jakże ważną rolę. Jak zatem praktycznie rozwijać wyobraźnię dziecka?
Jak rozwijać wyobraźnię?
Aby rozwijać wyobraźnię dziecka, nie wystarczy poprzestać wyłącznie na opowiadaniu bajek. Każde dziecko jest inne i w czymś innym odnajdzie inspirację do rozwoju sfery wyobraźni. Aby skupić się na najbardziej intensywnych, indywidualnych bodźcach, konieczne jest poznanie, jak wygląda rozwój wyobraźni dziecka w wieku przedszkolnym.
Rozwój wyobraźni dziecka w wieku przedszkolnym
Jak rozwija się wyobraźnia u dziecka w wieku przedszkolnym? Niezwykle dynamicznie i skokowo. Najczęściej w wieku 3 lat dzieci potrafią już rozróżnić fikcję od rzeczywistości i zaczynają bawić się marzeniami oraz wyobraźnią. Potrafią identyfikować się z postaciami z bajek, ożywiać martwe przedmioty i nadawać zwierzętom lub roślinom ludzkie cechy. Oprócz tego wymyślają zdarzenia i tworzą własny świat „na niby”. Uważa się jednak, że do piątego roku życia wyobraźnia jest mimowolna, a jej kreacja następuje pod wpływem bodźców obecnych na daną chwilę w życiu dziecka. Koło szóstego roku życia dzieci potrafią w pełni panować nad swoją wyobraźnią i nią kierują (wyobraźnia dowolna). Podsumowując, okres przedszkolny to moment, w którym dziecko ma największy potencjał na rozwój wyobraźni. Aby pozwolić mu w pełni rozwinąć skrzydła w tej dziedzinie warto zwrócić uwagę na kilka rzeczy.
Pozwalaj na innowacyjną zabawę – mówi się, że szkoła zabija kreatywność, bo uczy schematów i konkretnych sposobów rozwiązywania zadań. Jeśli jednak w okresie przedszkolnym ich nie narzucisz, Twoja pociecha nie zatraci nabytych umiejętności w szkole. Pozwól zatem na swobodną zabawę. Kupiłeś dziecku samochód, a ono robi z niego i kilku klocków pociąg? To świetny przejaw kreatywności i tworzenia czegoś wynikającego z potrzeby chwili. Nie ingeruj i nie mów „pociąg tak nie wygląda”. Dziecko zdaje sobie z tego sprawę, ale potrafi sobie wyobrazić, że właśnie się nim bawi.
Zabawki wspierające wyobraźnię – w artykule Jak wybrać odpowiednie zabawki dla dziecka?, podpowiadaliśmy, na co warto zwracać uwagę przy wyborze dziecięcych zabawek, aby pobudzały ich kreatywność i zachęcały do zabawy. Wiele z dostępnych na rynku może mieć odwrotny skutek, dlatego ważna jest odpowiednia selekcja.
Korzystaj ze sprawdzonych źródeł i opracowań – obecnie na rynku mamy niezliczoną ilość pomocy dydaktyczno-edukacyjnych, co sprawia, że rodzice nie zawsze wiedzą, po które sięgnąć. Wdzięcznik to jednak dowód na to, że można „upiec kilka pieczeni na jednym ogniu”. Opracowanie to zawiera bajki, kalendarz celebracji ważnych dni w roku, ćwiczenia, narzędzia do pracy z emocjami i liczne infografiki, które mają wspierać kreatywność dziecka, pobudzać jego wyobraźnię, trenować uważność, a także kontrolować i rozwijać emocje. Jego wielowątkowość sprawia, że można wykorzystać go w wielu sytuacjach, zastępując liczne opracowania.
Wspólne scenki – odgrywanie ról bardzo pobudza wyobraźnię, dlatego warto, aby do zabawy dołączyła cała rodzina, a także ulubione pluszaki! Pobawcie się w teatr albo odtwórzcie sceny z bajek, które lubi Twoja pociecha.
Wyłącz TV – telewizja mimo swoich udogodnień na dłuższą metę niesie za sobą więcej negatywów niż korzyści dla rozwijającego się mózgu. Nie tylko gwarantuje przebodźcowanie, ale może ograniczać wyobraźnię, pokazując wszystko jak na talerzu. Oczywiście nie ma nic złego, aby dziecko obejrzało bajkę lub film, ale warto pilnować, by nie było to nagminne. W zamian poczytaj maluchowi książkę lub – jeśli potrafi już czytać – zachęć, by samo ją przeczytało.
Rysowanie – malowanie farbami czy rysowanie świecącymi mazakami, może być genialnym pomysłem, aby dziecko swoją wyobraźnię i kreatywność przeniosło na papier. Zachęć, aby malowało co chce i w jaki sposób chce. Niebieska żaba z parasolem? Co z tego, że nie istnieje w rzeczywistości, skoro w wyobraźni Twojego dziecka jest jego przyjacielem.
A co jeśli wydaje się, że Twoje dziecko mocno stąpa po ziemi i nie za bardzo dryfuje w świecie wyobraźni? Zadbaj, aby w okresie przedszkolnym rozwijało swoje hobby, talenty czy pasje. To pobudza kreatywność, a ta… wyobraźnię.
Bibliografia:
- Psychologia rozwoju i wychowania. Rozwój wyobraźni dziecka w wieku przedszkolnym, Beata Hutyra.
- Znaczenie twórczości plastycznej w rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym, Dorota Kowalska.
- Stymulowanie aktywności twórczej dzieci w wieku przedszkolnym, Barbara Kurowska.
- Jak wybrać odpowiednie zabawki dla dziecka?, Wydawnictwo Forum Media.
- Rozwijanie wyobraźni twórczej dzieci w edukacji elementarnej, Beata Sufa.
- Rola wyobraźni we wczesnej edukacji – wychowanie do transgresji i innowacji, Barbara Skałbania, Scientific Bulletin of Chełm - Section of Pedagogy nr 2, 73-83.
