Jak wzmocnić więzi między rodzeństwem?

Strefa rodzica

Kłótnie, rywalizacja i ciągłe przepychanki słowne – tak wielu rodziców określiłoby relację pomiędzy swoimi dziećmi. Oczywiście są rodzeństwa, które od samego początku kochają się bezgranicznie, wspierają się i są dla siebie najlepszymi przyjaciółmi, jednak często taka relacja czy zażyłość rozwija się dopiero z czasem i w miarę dorastania. 

Jak wzmocnić więzi między rodzeństwem, aby mogło jak najszybciej doceniać wyjątkowość braterskiej lub siostrzanej relacji?    

 

Więzi między rodzeństwem 

Mimo że relacje z rodzeństwem bywają trudne, jest to jedna z pierwszych ważnych więzi, jakie tworzymy. Potrafią się one zmieniać, ewoluować i zacieśniać, a wszystko podyktowane jest licznymi czynnikami. Według jednego z psychologów, Marka.S. Golda, który na przestrzeni swojej kariery badał m.in. ludzkie relacje, wyróżnił pięć typów więzi między rodzeństwem:

  • Relację bliskości, podczas której rodzeństwo traktuje się wzajemnie jak niezawodnych i bliskich przyjaciół, stojących zawsze na pierwszym miejscu. 
  • Relację przyjacielską, gdzie tuż po partnerze życiowym i dzieciach, rodzeństwo jest najbliższym przyjacielem. 
  • Relację lojalną, w której rodzeństwo mimo rzadszych kontaktów, zawsze pomaga sobie w trudnych sytuacjach. 
  • Relację ambiwalentną, podczas której rodzeństwo jest wobec siebie obojętne, a wzajemny kontakt nie jest dla nich tak bardzo istotny. 
  • Relację wrogą, gdzie rodzeństwo stale rywalizuje i ma do siebie wrogie, agresywne podejście.  

Co ciekawe, więź rodzeństwa uzależniona jest od kilku czynników m.in. od ich osobowości i charakterów, różnicy wieku, wychowania, wzorców środowiskowych, a nawet kulturowych. Do tego dochodzą wybory życiowe każdego z rodzeństwa i jego ustanowione priorytety w dorosłym życiu. 

Warto jednak podkreślić, że w dużej mierze to, jaki charakter relacji przybierze więź rodzeństwa, zależna jest od wychowania i sposobu traktowania dzieci przez rodziców. Często nie zdają sobie oni sprawy, że pewne ich zachowania czy sposoby rozwiązywania konfliktów między dziećmi, mogą rzutować na ich dorosłe życie i wzajemne stosunki.   

Jak wzmocnić więzi między rodzeństwem?

Co możesz zatem zrobić, aby Twoje dzieci dostrzegły w swoich osobach przyjaciela, a nie rywala? Zacznij działać od samego początku. 

  1. Przygotuj starsze rodzeństwo na pojawienie się młodszego. Nie ma nic gorszego niż unikanie tematu czy jego powierzchowne omówienie. Śmiało wyjaśnij swojemu starszemu dziecku, że za jakiś czas pojawi się nowy członek rodziny i że będzie wymagał od was szczególnej troski. Opowiadaj, że gdy podrośnie, będą się mogli wspólnie bawić i rozmawiać. A co jeśli malec poczuje się zazdrosny o nowe, młodsze rodzeństwo? To całkowicie naturalne! Zapewniaj zatem starszaka o swojej miłości i chwal go, gdy nadarzy się okazja. Możesz go angażować w aktywności czy drobne pomoce związane z maleństwem – ale nigdy nie dopuszczaj, aby musiał przyjąć formę niani czy drugiego opiekuna. Jak dokładnie to zrobić, omówiliśmy w jednym z poprzednich artykułów: 8 wskazówek, jak przygotować dziecko na rodzeństwo.
  2. Organizuj wspólny czas. Rodzice muszą być kreatywni, a samo hasło „pobawcie się razem”, nie stworzy i nie wzmocni więzi między rodzeństwem. Zaplanuj wspólne gry, zabawy i aktywności, podczas których dzieci faktycznie się do siebie zbliżą i zobaczą, że przyjemnie jest przebywać w swoim towarzystwie. Dobrym też sposobem na zacieśnianie więzi jest wspólne porządkowanie, podczas którego dzieci szczególnie uczą się współpracy i realizacji zbieżnych celów. 
  3. Nie wymuszaj! To Twój brat/siostra i musisz go kochać! Idziesz do Antka, to zabierz brata/siostrę ze sobą. Jesteście rodzeństwem, musicie się przyjaźnić. To niestety słowa, które niekiedy mogą być skierowane do rodzeństwa. Mimo że są wypowiadane w dobrej wierze, nie przynoszą dobrych rezultatów. Zmuszanie dziecka do przyjaźni z rodzeństwem może dać odwrotny skutek. Jeśli zauważysz, że dzieci oddalają się od siebie, postaraj się znaleźć przyczynę takiego stanu rzeczy i tą ją zwalczyć, a nie zmuszać do ciągłego przebywania ze sobą. 
  4. Musisz ustąpić! Jesteś starszy, więc mu ustąp. To zdanie często może wywoływać dodatkowe konflikty i podziały między rodzeństwem. Nawet jeśli z Twojego punktu widzenia jedno z dzieci mogłoby ustąpić drugiemu, nie wymuszaj tego. Kluczem do sukcesu jest, gdy dziecko samo chce to zrobić. Podkreślaj zatem wartości wzajemnych miłych gestów i czynów oraz dawaj pod tym względem wzór. 
  5. Nie porównuj i pozwól na indywidualizm. Jak podkreślamy w naszych licznych artykułach, każde dziecko jest inne, dlatego krzywdzące byłoby ich porównywanie. Jedno z dzieci może być świetnym sportowcem, a drugie „geniuszem matematycznym”, dlatego chwal za sukcesy dzieci, a nie wymagaj, by było takie jak drugie. Oprócz tego pozwól im na własną, osobistą przestrzeń, w której dziecko będzie mogło pobyć ze swoimi myślami lub odpocząć. Chwilowa samotność to nic złego – zapewnia restart i siły do dalszego, prawidłowego funkcjonowania. 
  6. Dawaj wedle potrzeb. Co ciekawe, pedagog i Certyfikowana Edukatorka Pozytywnej Dyscypliny, Agnieszka Semeniuk, zwróciła uwagę, na to, aby „nie dawać dzieciom po równo, a według potrzeb”. Jak to rozumieć? Czy właśnie takie nierówne traktowanie nie zaostrzy konfliktów? Otóż należy głębiej pochylić się nad tym tematem. Dzieci mają różne potrzeby i należy je zaspokoić. Jedno z dzieci będzie wymagać więcej dozy czasu z rodzicem/opiekunem, a drugie więcej doceniania i chwalenia. Warto zatem uwzględnić potrzeby dzieci pod względem indywidualnym. 
  7. Pozwól na konflikt. Kłótnia z bratem czy siostrą jest czymś naturalnym, dlatego, gdy zdarzy się taka sytuacja, nie ingeruj od razu. Zobacz, jak pociechy rozwiążą trudną sytuację, a jeśli nie znajdą odpowiedniej metody pogodzenia się lub zaniechają jej wcale, wkrocz z pomocą. Nie powinna jednak ona polegać na poleceniu: macie się pogodzić czy stawaniu po jednej ze stron(!). Naucz dzieci rozmawiać ze sobą, opowiadać o swoich odczuciach i dążyć do wzajemnego zrozumienia. Wyjaśnij, czym jest szacunek i jak mogą go sobie okazywać, aby nie dochodziło do nowych spięć i nieporozumień.

Więź między rodzeństwem i jej korzyści 

Dlaczego więzi pomiędzy rodzeństwem są tak istotne? Bo kształtują osobowość i uczą, na czym polega budowanie relacji. Rodzeństwo oddziałuje na siebie, dostrzega, co warto cenić w drugim człowieku i jak pielęgnować przyjaźń. Oprócz tego więź między dziećmi może szlifować umiejętności regulowania emocji i wspierać kształtowanie tożsamości. 

Pamiętaj, że więzi pomiędzy rodzeństwem są elastyczne i stale się zmieniają. Nie da się ich zaprogramować według konkretnej instrukcji, dlatego, jeśli Twoje pociechy przejawiają wobec siebie niechęć i rywalizację, nie panikuj. Z Twoją pomocą może się to zmienić bardzo szybko, a niekiedy potrzebny jest czas, aby dwie indywidualne jednostki dostrzegły, jak są dla siebie ważne i istotne.

 

Bibliografia: 

  1. 8 wskazówek jak przygotować dziecko na rodzeństwo, Wydawnictwo Forum Media. 
  2. Pomiędzy współpracą a konfliktem, W jaki sposób budować relacje pomiędzy rodzeństwem? Instytut Małego Dziecka.
  3. Badanie relacji między rodzeństwem, Marta Kosiol. 
  4. Rodzeństwo i jego odsłony, Grzegorz Godawa. 

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI